Όλα τα παιδάκια, βλέπουν άσχημα όνειρα, πετάγονται μέσα στη νύχτα και φωνάζουν την μαμά τους.
Είναι δύσκολο να ξέρετε τι προκάλεσε αυτήν την αγωνία, εκτός βέβαια και αν το νήπιό σας μπορεί να περιγράψει με λέξεις τι είδε έτσι ώστε να σας βοηθήσει να καταλάβετε ότι πρόκειται για εφιάλτη.
Κάποια νήπια ξυπνάνε και αποζητάνε παρηγοριά γιατί δεν έχουν μάθει να ηρεμούν και να ξαναπέφτουν για ύπνο μόνα τους. Κάποια άλλα ξυπνάνε γιατί είναι άρρωστα, ή κάτι τα ενοχλεί. Σε περίπτωση όμως που το παιδάκι σας ''ενώ συνήθως κοιμάται ήρεμα'' ξαφνικά ξυπνήσει κλαίγοντας, δείχνει φοβισμένο, είναι προσκολλημένο πάνω σας και έχει δυσκολία στο να ξανακοιμηθεί, τότε μάλλον είδε κάποιον εφιάλτη. Οι εφιάλτες εμφανίζονται συνήθως στο δεύτερο μισό του ύπνου όταν τα νήπια βλέπουν κάποιο όνειρο.
Οι εφιάλτες δεν πρέπει να συγχέονται με τον νυχτερινό τρόμο. Ο νυχτερινός τρόμος είναι μια λιγότερο συχνή διαταραχή, η οποία κανονικά εμφανίζεται κατά το πρώτο τρίτο του ύπνου. Χαρακτηριστικά, το παιδί πέφτει για ύπνο χωρίς δυσκολία, αλλά ξυπνάει μία ή τέσσερις ώρες αργότερα, τρομοκρατημένο και με τα μάτια ορθάνοιχτα.
Μπορεί να κάνει περίεργες κινήσεις, να κλαίει, να τσιρίζει, να παρουσιάζει ταχυκαρδία και να ιδρώνει. Το μόνο πράγμα που στην πραγματικότητα μπορείτε να κάνετε στην περίπτωση αυτή είναι να το πάρετε μια αγκαλιά και να το παρηγορήσετε. Την επόμενη μέρα δεν θα θυμάται τίποτα απ' όσα συνέβησαν.
Που οφείλονται οι εφιάλτες
Οι εφιάλτες ενός παιδιού συνήθως σχετίζονται με κάτι το οποίο συνέβη πρίν πέσει για ύπνο όπως για παράδειγμα κάτι το οποίο άκουσε σε μια ιστορία και το έκανε να φοβηθεί ή κάτι που είδε στην τηλεόραση και το αναστάτωσε.
Το άγχος μπορεί επίσης να οδηγήσει σε έναν εφιάλτη. Καθ'αυτή ή ώρα του ύπνου μπορεί να αποτελεί αιτία άγχους, μιας και το νήπιο αντιμετωπίζει την αγωνία του αποχωρισμού. Αιτία στρες μπορεί να είναι επίσης η αρρώστια ενός παιδιού ή ο αποχωρισμός από τους γονείς του για κάποιο χρονικό διάστημα.
Πώς να αποφύγετε τους εφιάλτες
Σίγουρα αυτές οι μέθοδοι δεν είναι αλάνθαστες, αλλά ένα ζεστό μπάνιο, μία αισιόδοξη ιστορία πρίν τον ύπνο καί ένα φωτάκι νυκτός μπορεί να βοηθήσουν να αποφευχθούν οι εφιάλτες. Διαβάστε στο παιδί σας ιστορίες σχετικές με τον ύπνο και τα όνειρα. Μιλώντας μαζί σας γι'αυτές τις ιστορίες θα καταλάβει ότι όλοι οι άνθρωποι ονειρεύονται και δεν υπάρχει λόγος να τρομοκρατείται με τα ονειρά του. Σε κάθε περίπτωση όμως βεβαιωθείτε ότι οι ιστορίες που περιγράφουν τα βιβλία αυτά δεν είναι τρομακτικές.
Εάν παρ'όλα αυτά οι εφιάλτες επιμένουν, και το παιδί σας φοβάται να πάει στο κρεβάτι του, ζητήστε βοήθεια από τον παιδιατρό σας ή από έναν ειδικό ψυχολόγο. Τα άσχημα όνειρα μπορεί να σημαίνουν ότι υπάρχει κάτι που απασχολεί το παιδί στην καθημερινότητα του, στο οποίο και πρέπει να δοθεί ανάλογη σημασία.
Τι να κάνετε αν το παιδί σας ξυπνήσει από ενα εφιάλτη
Τη νύχτα: Οι ειδικοί συμφωνούν ότι το πρώτο πράγμα που χρειάζονται είναι ασφάλεια και διαβεβαίωση ότι όλα είναι εντάξει. Ο καλύτερος τρόπος για να γίνει αυτό είναι μια ζεστή αγκαλιά γεμάτη θαλπωρή, και όχι η συζήτηση. Αφήστε το να μιλήσει λίγο για το όνειρό του αν θέλει, αλλά μην το πιέσετε γι΄ αυτό αν δεν το θέλει το ίδιο. Προσπαθήστε να του εξηγήσετε ότι το όνειρο είναι απλά μια ιστορία που έφτιαξαν μέσα στο μυαλό τους την ώρα που κοιμόντουσαν. Ένα πραγματικά ανήσυχο παιδί ίσως να χρειάζεται να έρθει- για λίγο όμως- μέσα στην δικιά σας κρεβατοκάμαρα, μόνο και μόνο για να δει ότι τίποτα δεν έχει αλλάξει και όλα είναι όπως τα γνωρίζει. Αν το παιδί δεν ησυχάζει, μιλήστε του για κάτι στις ζωές σας που ελπίζετε ή περιμένετε, όπως ένα πάρτυ, μια επίσκεψη στο χωριό ή σε φίλους, οτιδήποτε που θα τραβήξει την προσοχή του μακριά από το άσχημο όνειρο. Από την στιγμή που ησυχάζει, μείνετε μαζί του μέχρι να νυστάξει ξανά και δεν θα φοβάται να μείνει μόνο του. Αν νυστάζει αλλά δεν έχει αποκοιμηθεί ακόμα όταν φύγετε από δίπλα του, πείτε του ότι θα πάτε στο δωμάτιό σας- μην εξαφανιστείτε ξαφνικά, ιδιαίτερα αν νομίζετε ότι αυτό θα τα αναστατώσει ξανά.
Προσπαθήστε να αποφύγετε να καλέσετε το παιδί στο κρεβάτι σας. Μπορείτε να καταφύγετε σε αυτή την τακτική μόνο σαν τελευταίο μέτρο, για να ησυχάσετε ένα ιδιαίτερα ανήσυχο παιδί. Οι έρευνες πάντως έχουν δείξει ότι ένα παιδί που κοιμάται στο ίδιο κρεβάτι ή πολύ κοντά στο δωμάτιο με τους γονείς του, έχει λιγότερα ανησυχητικά όνειρα, όμως δεν είναι σωστό για την ανάπτυξη του παιδιού να γίνεται συχνά αυτό. Φυσικά ο σκοπός είναι να ησυχάσετε το παιδί ώστε να το ξαναπάρει ο ύπνος. Έτσι, προσπαθήστε να περιορίσετε την συζήτηση για το άσχημο όνειρο στο ελάχιστο. Αφήστε την συζήτηση για την επόμενη μέρα, που το παιδί έχει συναισθηματικά απομακρυνθεί από τον εφιάλτη που το τάραξε.
Την επόμενη μέρα:
Μην εκπλαγείτε αν το παιδί σας κυριολεκτικά δεν θυμάται τίποτα από την τραυματική εμπειρία της νύχτας. Πολύ συχνά, η ζεστή αγκαλιά σβήνει και κάθε άσχημη ανάμνηση της νυχτερινής περιπέτειας από το μυαλό του παιδιού, ιδιαίτερα σε πολύ μικρές ηλικίες. Αν το θυμάται, προκαλέστε μια ελαφριά συζήτηση, τονίζοντας πάλι ότι το όνειρο δεν ήταν αληθινό και ότι δεν έχει τίποτα να φοβηθεί. Μην επιβάλλετε την συζήτηση. Αν σας πει ότι δεν θέλει να μιλήσει γι΄ αυτό, είναι σημαντικό να το σεβαστείτε.
Ακούστε προσεκτικά αυτό που έχει να σας πει. Μήπως αυτό που σας λέει σας θυμίζει κάτι; Μήπως υπάρχει καμιά εξουσιαστική φιγούρα που κυριαρχούσε στο όνειρο, που να μπορείτε να την συνδέσετε με κάποιο συγκεκριμένο πρόσωπο ( γονέα, δάσκαλο κλπ.) που μπορεί να έχει καταπιέσει το παιδί; Μήπως το όνειρο περιστρεφόταν γύρω από το συναίσθημα ότι το παιδί αργεί στο σχολείο ή ότι κανείς δεν του εξηγεί τι γίνεται;
Συζητείστε μαζί τα γεγονότα της προηγούμενης ημέρας. Βοηθείστε το παιδί να καταλάβει το όνειρό του. Αν διαπιστώσετε ότι αφορμή για το άσχημο όνειρο ήταν κάτι που είδε στην τηλεόραση ή άκουσε από κάπου, βοηθείστε το να καταλάβει ότι το όνειρο συνδέεται με αυτό, με έναν τρόπο απλό ώστε να το κατανοήσει. Πολλές φορές είναι καλύτερα, αν το άσχημο όνειρο ήταν για μόνο μια φορά, να το προσπεράσετε και εσείς, χωρίς να το κάνετε θέμα ή να του δώσετε υπερβολική σημασία. Αν όμως το παιδί υποφέρει συχνά από εφιάλτες, ιδιαίτερα μάλιστα αν περιστρέφονται γύρω από ένα συγκεκριμένο μοτίβο που να δείχνει ότι το παιδί βασανίζεται από κάτι, είναι σημαντικό να ζητήσετε την γνώμη ενός παιδοψυχολόγου. Ίσως υπάρχει κάτι στον ψυχισμό του παιδιού που το αναστατώνει και χρειάζεται να ερευνηθούν οι αιτίες γι΄ αυτό και να αντιμετωπιστεί κατάλληλα.
Κάποια νήπια ξυπνάνε και αποζητάνε παρηγοριά γιατί δεν έχουν μάθει να ηρεμούν και να ξαναπέφτουν για ύπνο μόνα τους. Κάποια άλλα ξυπνάνε γιατί είναι άρρωστα, ή κάτι τα ενοχλεί. Σε περίπτωση όμως που το παιδάκι σας ''ενώ συνήθως κοιμάται ήρεμα'' ξαφνικά ξυπνήσει κλαίγοντας, δείχνει φοβισμένο, είναι προσκολλημένο πάνω σας και έχει δυσκολία στο να ξανακοιμηθεί, τότε μάλλον είδε κάποιον εφιάλτη. Οι εφιάλτες εμφανίζονται συνήθως στο δεύτερο μισό του ύπνου όταν τα νήπια βλέπουν κάποιο όνειρο.
Οι εφιάλτες δεν πρέπει να συγχέονται με τον νυχτερινό τρόμο. Ο νυχτερινός τρόμος είναι μια λιγότερο συχνή διαταραχή, η οποία κανονικά εμφανίζεται κατά το πρώτο τρίτο του ύπνου. Χαρακτηριστικά, το παιδί πέφτει για ύπνο χωρίς δυσκολία, αλλά ξυπνάει μία ή τέσσερις ώρες αργότερα, τρομοκρατημένο και με τα μάτια ορθάνοιχτα.
Μπορεί να κάνει περίεργες κινήσεις, να κλαίει, να τσιρίζει, να παρουσιάζει ταχυκαρδία και να ιδρώνει. Το μόνο πράγμα που στην πραγματικότητα μπορείτε να κάνετε στην περίπτωση αυτή είναι να το πάρετε μια αγκαλιά και να το παρηγορήσετε. Την επόμενη μέρα δεν θα θυμάται τίποτα απ' όσα συνέβησαν.
Που οφείλονται οι εφιάλτες
Οι εφιάλτες ενός παιδιού συνήθως σχετίζονται με κάτι το οποίο συνέβη πρίν πέσει για ύπνο όπως για παράδειγμα κάτι το οποίο άκουσε σε μια ιστορία και το έκανε να φοβηθεί ή κάτι που είδε στην τηλεόραση και το αναστάτωσε.
Το άγχος μπορεί επίσης να οδηγήσει σε έναν εφιάλτη. Καθ'αυτή ή ώρα του ύπνου μπορεί να αποτελεί αιτία άγχους, μιας και το νήπιο αντιμετωπίζει την αγωνία του αποχωρισμού. Αιτία στρες μπορεί να είναι επίσης η αρρώστια ενός παιδιού ή ο αποχωρισμός από τους γονείς του για κάποιο χρονικό διάστημα.
Πώς να αποφύγετε τους εφιάλτες
Σίγουρα αυτές οι μέθοδοι δεν είναι αλάνθαστες, αλλά ένα ζεστό μπάνιο, μία αισιόδοξη ιστορία πρίν τον ύπνο καί ένα φωτάκι νυκτός μπορεί να βοηθήσουν να αποφευχθούν οι εφιάλτες. Διαβάστε στο παιδί σας ιστορίες σχετικές με τον ύπνο και τα όνειρα. Μιλώντας μαζί σας γι'αυτές τις ιστορίες θα καταλάβει ότι όλοι οι άνθρωποι ονειρεύονται και δεν υπάρχει λόγος να τρομοκρατείται με τα ονειρά του. Σε κάθε περίπτωση όμως βεβαιωθείτε ότι οι ιστορίες που περιγράφουν τα βιβλία αυτά δεν είναι τρομακτικές.
Εάν παρ'όλα αυτά οι εφιάλτες επιμένουν, και το παιδί σας φοβάται να πάει στο κρεβάτι του, ζητήστε βοήθεια από τον παιδιατρό σας ή από έναν ειδικό ψυχολόγο. Τα άσχημα όνειρα μπορεί να σημαίνουν ότι υπάρχει κάτι που απασχολεί το παιδί στην καθημερινότητα του, στο οποίο και πρέπει να δοθεί ανάλογη σημασία.
Τι να κάνετε αν το παιδί σας ξυπνήσει από ενα εφιάλτη
Τη νύχτα: Οι ειδικοί συμφωνούν ότι το πρώτο πράγμα που χρειάζονται είναι ασφάλεια και διαβεβαίωση ότι όλα είναι εντάξει. Ο καλύτερος τρόπος για να γίνει αυτό είναι μια ζεστή αγκαλιά γεμάτη θαλπωρή, και όχι η συζήτηση. Αφήστε το να μιλήσει λίγο για το όνειρό του αν θέλει, αλλά μην το πιέσετε γι΄ αυτό αν δεν το θέλει το ίδιο. Προσπαθήστε να του εξηγήσετε ότι το όνειρο είναι απλά μια ιστορία που έφτιαξαν μέσα στο μυαλό τους την ώρα που κοιμόντουσαν. Ένα πραγματικά ανήσυχο παιδί ίσως να χρειάζεται να έρθει- για λίγο όμως- μέσα στην δικιά σας κρεβατοκάμαρα, μόνο και μόνο για να δει ότι τίποτα δεν έχει αλλάξει και όλα είναι όπως τα γνωρίζει. Αν το παιδί δεν ησυχάζει, μιλήστε του για κάτι στις ζωές σας που ελπίζετε ή περιμένετε, όπως ένα πάρτυ, μια επίσκεψη στο χωριό ή σε φίλους, οτιδήποτε που θα τραβήξει την προσοχή του μακριά από το άσχημο όνειρο. Από την στιγμή που ησυχάζει, μείνετε μαζί του μέχρι να νυστάξει ξανά και δεν θα φοβάται να μείνει μόνο του. Αν νυστάζει αλλά δεν έχει αποκοιμηθεί ακόμα όταν φύγετε από δίπλα του, πείτε του ότι θα πάτε στο δωμάτιό σας- μην εξαφανιστείτε ξαφνικά, ιδιαίτερα αν νομίζετε ότι αυτό θα τα αναστατώσει ξανά.
Προσπαθήστε να αποφύγετε να καλέσετε το παιδί στο κρεβάτι σας. Μπορείτε να καταφύγετε σε αυτή την τακτική μόνο σαν τελευταίο μέτρο, για να ησυχάσετε ένα ιδιαίτερα ανήσυχο παιδί. Οι έρευνες πάντως έχουν δείξει ότι ένα παιδί που κοιμάται στο ίδιο κρεβάτι ή πολύ κοντά στο δωμάτιο με τους γονείς του, έχει λιγότερα ανησυχητικά όνειρα, όμως δεν είναι σωστό για την ανάπτυξη του παιδιού να γίνεται συχνά αυτό. Φυσικά ο σκοπός είναι να ησυχάσετε το παιδί ώστε να το ξαναπάρει ο ύπνος. Έτσι, προσπαθήστε να περιορίσετε την συζήτηση για το άσχημο όνειρο στο ελάχιστο. Αφήστε την συζήτηση για την επόμενη μέρα, που το παιδί έχει συναισθηματικά απομακρυνθεί από τον εφιάλτη που το τάραξε.
Την επόμενη μέρα:
Μην εκπλαγείτε αν το παιδί σας κυριολεκτικά δεν θυμάται τίποτα από την τραυματική εμπειρία της νύχτας. Πολύ συχνά, η ζεστή αγκαλιά σβήνει και κάθε άσχημη ανάμνηση της νυχτερινής περιπέτειας από το μυαλό του παιδιού, ιδιαίτερα σε πολύ μικρές ηλικίες. Αν το θυμάται, προκαλέστε μια ελαφριά συζήτηση, τονίζοντας πάλι ότι το όνειρο δεν ήταν αληθινό και ότι δεν έχει τίποτα να φοβηθεί. Μην επιβάλλετε την συζήτηση. Αν σας πει ότι δεν θέλει να μιλήσει γι΄ αυτό, είναι σημαντικό να το σεβαστείτε.
Ακούστε προσεκτικά αυτό που έχει να σας πει. Μήπως αυτό που σας λέει σας θυμίζει κάτι; Μήπως υπάρχει καμιά εξουσιαστική φιγούρα που κυριαρχούσε στο όνειρο, που να μπορείτε να την συνδέσετε με κάποιο συγκεκριμένο πρόσωπο ( γονέα, δάσκαλο κλπ.) που μπορεί να έχει καταπιέσει το παιδί; Μήπως το όνειρο περιστρεφόταν γύρω από το συναίσθημα ότι το παιδί αργεί στο σχολείο ή ότι κανείς δεν του εξηγεί τι γίνεται;
Συζητείστε μαζί τα γεγονότα της προηγούμενης ημέρας. Βοηθείστε το παιδί να καταλάβει το όνειρό του. Αν διαπιστώσετε ότι αφορμή για το άσχημο όνειρο ήταν κάτι που είδε στην τηλεόραση ή άκουσε από κάπου, βοηθείστε το να καταλάβει ότι το όνειρο συνδέεται με αυτό, με έναν τρόπο απλό ώστε να το κατανοήσει. Πολλές φορές είναι καλύτερα, αν το άσχημο όνειρο ήταν για μόνο μια φορά, να το προσπεράσετε και εσείς, χωρίς να το κάνετε θέμα ή να του δώσετε υπερβολική σημασία. Αν όμως το παιδί υποφέρει συχνά από εφιάλτες, ιδιαίτερα μάλιστα αν περιστρέφονται γύρω από ένα συγκεκριμένο μοτίβο που να δείχνει ότι το παιδί βασανίζεται από κάτι, είναι σημαντικό να ζητήσετε την γνώμη ενός παιδοψυχολόγου. Ίσως υπάρχει κάτι στον ψυχισμό του παιδιού που το αναστατώνει και χρειάζεται να ερευνηθούν οι αιτίες γι΄ αυτό και να αντιμετωπιστεί κατάλληλα.
